Nie piszę tego posta jako ekspert – chcę podzielić się jedynie swoimi przemyśleniami i wiedzą, którą udało mi się zebrać odkąd zajmuję się biznesem. Liczę też, że uda mi się zaangażować bardziej doświadczonych kolegów i koleżanki do dyskusji na ten temat, współtworzenia tego wpisu i uzupełnienia go o swoje perspektywy i doświadczenia związane z tym problemem. 

Już od jakiegoś czasu myślałem nad stworzeniem tego posta ale finalną motywacją i jednocześnie szansą na szersze nagłośnienie problemu jest złapanie się fali, która płynie przez internet przy okazji głośnej “afery” Kanału Sportowego i kwestii odejścia Pana Krzysztofa Stanowskiego, które w mojej ocenie spowodowane było między innymi nieprzegadaniem pewnych tematów i scenariuszy na etapie tworzenia projektu. Oczywiście, zgadzam się, że pewne rzeczy są trudne do przewidzenia ale nie zmienia to faktu, że przypadek ten to świetna lekcja dla nas wszystkich.

Dlaczego o tym piszę? Po pierwsze chciałbym pomóc początkującym przedsiębiorcom w uniknięciu bardzo nieprzyjemnych i stresujących sytuacji. Uważam, że temat jest bardzo ważny i jednocześnie zaniedbywany przez młodych przedsiębiorców – jak najbardziej rozumiem to, że nikt nie chce myśleć o złych rzeczach i czarnych scenariuszach podczas cudownej fazy euforii i ekscytacji towarzyszącej nowemu pomysłowi i rozpoczęciem nowego projektu… ale brak omówienia pewnych kwestii dotyczących przyszłej współpracy może mieć i z dużym prawdopodobieństwem będzie miało swoje negatywne konsekwencje w przyszłości w postaci różnego rodzaju konfliktów.

Przedsiębiorczość to podróż pełna wyzwań a młodym przedsiębiorcom wydaje się, że łatwiej jest przejść ją ze wspólnikiem u swojego boku. Nie przeczę – synergia charakterów i uzupełnianie się różnych umiejętności i kompetencji może dać naprawdę świetny efekt w biznesie ale muszą być spełnione pewne warunki aby to się udało. Przede wszystkim wszystkie strony muszą mieć jasną wizje tego jak ta wspołpraca będzie wyglądać.

Przed napisaniem tego artykułu rozmawiałem z wieloma przedsiębiorcami ze swojego kręgu i elementem, który pojawiał się dosłownie w każdej rozmowie i jednocześnie elementem od którego zacznę moją checklistę jest:

Umowa wspólników: fundament udanej współpracy

Wszystkie ustalenia muszą być spisane! Niby oczywiste a jednak okazuje się, że nie do końca… Przed założeniem spółki, kluczowe jest sprecyzowanie wszelkich ustaleń i oczekiwań pomiędzy wspólnikami. W tym celu, istotnym krokiem jest sporządzenie umowy wspólników. Taka umowa stanowi nie tylko dokument prawny, ale przede wszystkim kluczowy fundament dla udanej współpracy. Pomaga uniknąć potencjalnych nieporozumień, konfliktów czy niejasności w przyszłości. Umowa wspólników, spójna i precyzyjna, jest niczym mapa drogowa dla wspólnego przedsięwzięcia. Powinna być wynikiem analizy wielu scenariuszy, zawierać jak najwięcej ustaleń i chronić wszystkich uczestników współpracy. Często panuje przekonanie, że sporządzenie takiej umowy jest oznaką braku zaufania – NIE! Jedyne czego oznaką może być sporządzenie takiej umowy to dojrzałości biznesowej! Każda dobrze napisana umowa chroni interesy obu stron.


Rozdzielenie kompetencji i jasny podział obowiązków

Podział kompetencji i klarowne rozdzielenie obowiązków w spółce stanowią kluczowy fundament efektywnego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wartościowe partnerskie relacje oraz osiągnięcie wspólnych celów są ułatwione, gdy każdy wspólnik ma przypisane jasno określone zadania zgodne z jego umiejętnościami i doświadczeniem. Podział obowiązków umożliwia skoncentrowanie się na obszarach, w których każdy z partnerów wykazuje największą kompetencję, co przekłada się na efektywność działań. Ponadto, rozdzielenie odpowiedzialności ułatwia monitorowanie postępów, umożliwia szybsze podejmowanie decyzji oraz zminimalizowanie ryzyka nieporozumień. Kiedy każdy wspólnik skupia się na swojej dziedzinie ekspertyzy, spółka zyskuje na elastyczności, a także zyskuje zdolność do skutecznego reagowania na zmieniające się warunki rynkowe. W ten sposób, podział obowiązków staje się nie tylko środkiem do osiągnięcia skuteczności operacyjnej, ale także fundamentem dla harmonijnego funkcjonowania zespołu wspólników.

Wynagrodzenie i zaangażowanie

Rozmowa o wynagrodzeniu i zaangażowaniu wspólników przed rozpoczęciem spółki, choć nie należy do najłatwiejszych, jest kluczowym elementem budowania klarowności i zaufania w relacjach biznesowych. Określenie z góry warunków finansowych, wkładów kapitałowych oraz poziomu zaangażowania każdego wspólnika pozwala uniknąć potencjalnych konfliktów i nieporozumień w przyszłości. Kiedy oczekiwania co do wynagrodzenia i zaangażowania są jasno przedstawione, wszyscy wspólnicy mają realistyczne oczekiwania dotyczące swojego udziału w przedsięwzięciu. To także buduje poczucie równości i sprawiedliwości, co jest kluczowe dla harmonijnego funkcjonowania zespołu. Ponadto, rozmowa o finansach pozwala na zdefiniowanie konkretnych celów i nagród związanych z osiągnięciami, co stymuluje motywację i zaangażowanie. Warto zadbać aby czynniki te były ujęte w jasny, mierzalny sposób. Polecam przedyskutować też jak zmieniać się będzie relacja tych elementów w momencie, gdy któryś z nich będzie maleć…

Zasady rozstania – uniknięcie niepewności w przyszłości

Choć temat może wydawać się delikatny, zdefiniowanie klarownych i sprawiedliwych zasad rozstania ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego sukcesu spółki. Ustalenie procedur i warunków rozwiązania wspólnego przedsięwzięcia na wczesnym etapie eliminuje potencjalne konflikty i niepewności w przypadku ewentualnego zakończenia współpracy. Daje to partnerom pewność co do swoich praw i obowiązków w przypadku rozstania, co jest szczególnie ważne w sytuacjach, gdy interesy wspólników mogą się zmienić w czasie. Określenie z góry zasad podziału aktywów, rozliczeń finansowych oraz innych kluczowych kwestii związanych z rozstaniem tworzy transparentne i zabezpieczone ramy, które wspierają zarówno interesy jednostki, jak i całości przedsięwzięcia. To strategiczne podejście pomaga uniknąć potencjalnych sporów, a jednocześnie buduje zaufanie i trwałość relacji pomiędzy wspólnikami. Im więcej scenariuszy zostanie przeanalizowana – szczególnie tych najgorszych – tym lepiej. Z tym punktem wiążą się specyficzne podpunkty, które rozwinę w kolejnej części.

Formalne zakończenie udziału wspólnika

Umorzenie udziałów, czyli formalne zakończenie uczestnictwa wspólnika w spółce, wymaga dokładnego przeanalizowania i uzgodnienia różnych aspektów. Po pierwsze, omówienie kiedy umorzenie udziałów może mieć miejsce – czy związane jest z określonymi warunkami, takimi jak osiągnięcie konkretnego etapu rozwoju spółki czy też indywidualne decyzje wspólników.

Kolejnym istotnym zagadnieniem jest uzgodnienie powodów umorzenia udziałów – czy wynika to z decyzji wspólnika, niespełnienia pewnych warunków czy może z innych, bardziej złożonych czynników. Ponadto, warto precyzyjnie określić, w jaki sposób dokładnie przeprowadzić umorzenie udziałów, w tym procedury formalne, dokumenty wymagane do złożenia, a także, jeśli to stosowne, sposób rozliczenia finansowego związany z umorzeniem.

Warunki i procedury rezygnacji:

Kluczowym aspektem planowania struktury spółki jest precyzyjne określenie warunków i procedur związanych z rezygnacją wspólnika. Umowa wspólników powinna zawierać jasne wytyczne dotyczące tego, kiedy i jak wspólnik może zdecydować się na rezygnację, czy wymaga to jednomyślnej decyzji wszystkich wspólników, a może być podjęte jednostronnie. To również idealny moment na określenie procedur powiadomienia o rezygnacji oraz ustalenie ewentualnych terminów związanych z tą decyzją.

Sprzedaż i wycena udziałów:

W przypadku rezygnacji wspólnika kluczową kwestią jest określenie, jakie będą zasady związane ze sprzedażą jego udziałów. Wartościowe jest sprecyzowanie, jak zostaną wycenione udziały, czy będą stosowane specjalne klauzule anti-dilution chroniące wartość udziałów przed rozmywaniem w wyniku nowych inwestycji, a także czy pozostałym wspólnikom przysługuje pierwszeństwo zakupu tych udziałów. Kwestie finansowe związane z rezygnacją wspólnika powinny być transparentne i uczciwie uregulowane w umowie.

Zabezpieczenia i konsultacje prawne:

Warto zatroszczyć się o zabezpieczenia, które chronią zarówno wspólnika, który rezygnuje, jak i pozostałych wspólników oraz samą spółkę. Konsultacja ze specjalistą prawnym i podatkowym pozwala upewnić się, że proces rezygnacji wspólnika jest zgodny z obowiązującym prawem i nie niesie ze sobą nieoczekiwanych konsekwencji. Dodatkowo, warto przewidzieć inne istotne aspekty, takie jak zobowiązania wspólnika po rezygnacji oraz inne ustalenia, które wynikają z konkretnych potrzeb spółki i jej wspólników.

Cele i wizja – budowanie spójnej tożsamości marki

Wypracowanie wspólnych celów umożliwia wspólnikom zrozumienie, dokąd zmierzają jako zespół, co sprzyja skoncentrowaniu na wspólnym celu. Określenie jasnej wizji pozwala na budowanie spójnej tożsamości marki, co jest kluczowe w procesie budowania reputacji i rozpoznawalności na rynku. Rozmowa o rozwoju spółki pozwala na identyfikację potencjalnych obszarów wzrostu, nowych projektów czy strategii ekspansji, co sprzyja adaptacji do zmieniających się warunków rynkowych. Ponadto, wspólna refleksja nad przyszłością umożliwia również dostosowanie strategii, planów działania i alokacji zasobów w spójny sposób. W rezultacie, klarowna komunikacja i porozumienie w zakresie celów, wizji i rozwoju spółki umożliwiają wspólnikom skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem i inspirowanie zespołu. Gdyby na tym etapie pojawił się brak spójności w tej kwestii powinna zaświecić się Wam czerwona lampka – nie możecie jej zbagatelizować…

Konflikty i rozstrzyganie sporów

Kwestie konfliktowe mogą pojawić się w trakcie działalności, a ich zignorowanie może prowadzić do poważnych komplikacji. Określenie z góry mechanizmów rozstrzygania sporów umożliwia uniknięcie impasów, a także ułatwia szybkie i skuteczne reagowanie na potencjalne wyzwania. Wiąże się to również bardzo mocno ze strukturą udziałową oraz wspomnianymi wcześniej kompetencjami i podziałem obowiązków. Przedstawienie procedur oraz narzędzi do rozwiązywania konfliktów pozwala wspólnikom na budowanie zaufania poprzez transparentność i sprawiedliwe podejście do trudnych sytuacji. Mogą to być ustalenia dotyczące decydującego głosu przysługującego osobie o największych kompetencjach w danym temacie, mediacje wewnętrzne gdzie mediatorem jest niezależna i obiektywna osoba wyznaczona w ramach zespołu w firmie, arbitraż lub skorzystanie z pomocy zewnętrznego eksperta. Świadomość istnienia klarownych zasad rozstrzygania sporów sprzyja prewencji konfliktów, gdyż partnerzy są bardziej skłonni do współpracy, mając pewność, że ewentualne rozbieżności zostaną rozwiązane w sposób sprawiedliwy i zgodny z wcześniej uzgodnionymi zasadami.

Struktura udziałowa i rozwodnienie

Punkt rzeka – postaram się zwięźle. Dobrze zaplanowana struktura udziałowa spółki oraz przemyślane zasady rozwodnienia founderów mają kluczowe znaczenie dla stabilności, zrównoważonego rozwoju i długoterminowego sukcesu przedsięwzięcia. Przede wszystkim, klarowna struktura udziałowa umożliwia przejrzyste określenie wpływu i zaangażowania każdego wspólnika. To z kolei pomaga uniknąć potencjalnych konfliktów związanych z nierównym podziałem władzy czy dochodów.

Przewidzenie mechanizmów rozwodnienia founderów jest równie ważne. W przypadku, gdy do spółki dochodzi inwestor lub jeden z partnerów decyduje się opuścić spółkę czy w inny sposób zmniejszyć swoje zaangażowanie, z góry ustalone zasady rozwodnienia pozwalają na sprawiedliwe i transparentne przekształcenie struktury udziałowej. To zabezpiecza interesy pozostałych wspólników oraz spółki jako całości, minimalizując potencjalne zakłócenia w działalności.

Warto również podkreślić, że elastyczne podejście do struktury udziałowej i rozwodnienia umożliwia dostosowanie przedsięwzięcia do zmieniających się okoliczności, takich jak pozyskiwanie nowych inwestorów czy rozwój firmy. Jest to kolejny moment, gdzie warto przeanalizować najróżniejsze i najdziwniejsze przypadki. 

Pozostałe istotne kwestie

Jeśli drogi Czytelniku dotrwałeś do tego momentu gorąco zachęcam Cię do współtworzenia tego artykułu i pozostawienia komentarza z chociaż jednym punktem, który według Twojego doświadczenia warto omówić wśród przyszłych wspólników przed zawiązaniem spółki.

Każdy z wymienionych dotychczas punktów można by rozwinąć do oddzielnego artykułu i rozbudować o różne przypadki. Wymieniłem moim zdaniem najważniejsze kwestie, które pojawiały się najczęściej w moich rozmowach z przedsiębiorcami. Ograniczę się już tylko do wypunktowania kolejnych, lecz nie mniej ważnych pozycji ponieważ nie chcę by ten post ciągnął się w nieskończoność. 16 000 znaków to już i tak dużo. 

  • Zakres projektu i zakończenie: zdefiniowanie celów i zakresu przedsięwzięcia i kryteriów jego zakończenia.
  • Wkłady kapitałowe: Ustalenie, jakie inwestycje lub aktywa każdy wspólnik wniesie do spółki.
  • Prawa głosu: Określenie, jakie prawa głosu przysługują poszczególnym wspólnikom w kwestiach strategicznych i operacyjnych.
  • Decyzje strategiczne: Omówienie, w jaki sposób podejmowane będą kluczowe decyzje dotyczące rozwoju, inwestycji czy restrukturyzacji.
  • Skupienie akcji: Przewidzenie, czy akcje będą skoncentrowane w rękach określonych wspólników lub czy istnieje możliwość ich rozproszenia.
  • Zasady informowania o zbywaniu udziałów: jak należy poinformować wspólników o chęci lub fakcie zbywania udziałów?
  • Zasady obrotu akcjami/udziałami: Jeśli spółka będzie miała akcje, jakie są zasady obrotu nimi na rynku wtórnym?
  • Preferencyjne prawa: Ustalenie, czy istnieją jakieś preferencyjne prawa dla konkretnych wspólników w zakresie dywidend, władzy czy innych przywilejów.
  • Transfer udziałów: Określenie, w jaki sposób i czy w ogóle możliwy jest transfer udziałów między wspólnikami lub do zewnętrznych inwestorów.
  • Prawo pierwszeństwa: Warto zastanowić się nad ewentualnym nadaniem wspólnikom prawa pierwszeństwa przy pozyskiwaniu dodatkowych udziałów czy przy zbywaniu istniejących.
  • Plan biznesowy: Omówienie planu biznesowego, strategii wzrostu i planu marketingowego, aby upewnić się, że wszyscy rozumieją, jakie cele mają zostać osiągnięte.
  • Podział zysków i strat: Ustalenie, w jaki sposób będą podzielone zyski i straty spółki pomiędzy wspólników.
  • Finansowanie: Skąd będziecie pozyskiwać finansowanie na działalność spółki? Czy wspólnicy wnoszą kapitał? Jeśli tak, to w jakiej proporcji?
  • Zasady współpracy z inwestorami: Jeśli spółka planuje pozyskiwać inwestorów to jakich? Jakie są zasady współpracy z nimi?
  • Nadzór i audyt: Jakie będą zasady nadzoru finansowego i audytu w spółce?
  • Własność intelektualna: Jeśli spółka będzie tworzyć produkty lub usługi, warto określić zasady dotyczące własności intelektualnej.
  • Plan marketingowy i rozwoju produktu: Warto omówić, jakie będą plany marketingowe i jakie zmiany będą wprowadzane w produktach/usługach.
  • Kapitał dodatkowy: Co się stanie, jeśli spółka będzie potrzebować dodatkowego kapitału w przyszłości? Skąd ten kapitał ma pochodzić?
  • Okres trwania spółki: Określenie planowanego okresu trwania spółki i zasady jej ewentualnego rozwiązania.
  • Obowiązki i odpowiedzialności prawne: Warto omówić, jakie obowiązki i odpowiedzialności prawne wynikają z prowadzenia działalności spółki.
  • Polityka wobec długu i kredytów: Określenie polityki wobec zaciągania długu i kredytów przez spółkę.
  • Klauzule bezkonkurencyjności: Czy wspólnicy będą mieli zakaz działalności konkurencyjnej w określonym okresie po opuszczeniu spółki?
  • Rejestracja spółki: Procedury związane z rejestracją spółki, w tym wybór formy prawnej (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna itp.).
  • Polityka zatrudnienia: Jakie będą zasady zatrudniania nowych pracowników, wynagrodzenia, brakujące kompetencje i ich priorytetyzowanie itp.
  • Zasady zwalniania pracowników: Jakie są procedury zwalniania pracowników i jakie są przyczyny, które mogą skutkować zwolnieniem?
  • Polityka dotycząca konkurencji: Jakie są zasady konkurencji wewnątrz spółki i wobec innych firm?
  • Polityka korzystania z zasobów spółki: Jakie są zasady korzystania z zasobów spółki, takich jak sprzęt, oprogramowanie, biuro, itp.?
  • Zasady dotyczące współpracy z innymi firmami: Czy planujecie współpracę z innymi firmami, startupami czy instytucjami naukowymi?
  • Polityka marketingowa i reklamowa: Jakie są plany dotyczące promocji i reklamy, a także jakie są budżety na te cele?
  • Polityka społecznej odpowiedzialności biznesu: Czy spółka będzie angażować się w działania społeczne, charytatywne czy ochronę środowiska?
  • Polityka zarządzania ryzykiem: Jakie są procedury zarządzania ryzykiem w spółce?
  • Regularne sprawozdawczość: Określenie częstotliwości i zasad spotkań oraz sposobu przekładania tych spotkań pozwala na utrzymanie regularnej komunikacji i monitorowania postępów

Podsumowanie

Zakładanie wspólnego biznesu to nie tylko emocjonujące przedsięwzięcie, ale i wyzwanie wymagające głębokiej refleksji i strategicznego planowania. Kluczem do sukcesu jest nie tylko wspólna pasja czy wizja, ale również skrupulatne omówienie kluczowych aspektów współpracy. Istotne jest, by na samym starcie zdefiniować jasną i precyzyjną umowę wspólników, która stanowią fundament udanej współpracy. Taki dokument nie tylko chroni interesy, ale także budują wzajemne zaufanie i klarowność w relacjach. Rozpoczęcie wspólnego biznesu potrzebuje znacznie więcej niż tylko świetnego pomysłu. To proces, który wymaga otwartości, zaufania i gotowości do omówienia nawet tych trudnych kwestii, które mogą wydawać się niekomfortowe. To właśnie te rozmowy stanowią fundament stabilnej i prosperującej współpracy, która jest w stanie przetrwać nawet w najbardziej burzliwych czasach biznesowych​

Jeśli po przeczytaniu tego artykułu masz jeszcze jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, serdecznie zachęcam do bezpośredniego kontaktu ze mną. Znajdziecie mnie na Facebooku oraz LinkedIn <- wystarczy kliknąć w linki lub wyszukać moje imię i nazwisko, Kamil Pionkowski, i śmiało pisać. Chętnie odpowiem na każde zapytanie i rozwieję wszelkie niejasności. Pamiętajcie, że komunikacja i dzielenie się wiedzą to klucz do rozwoju.

Pozdrawiam wszystkich czytelników, Kamil Pionkowski.

NOWE & POPULARNE